Βιβλιογραφική Αναφορά του ψυχομετρικού εργαλείου «ΤΕΣΤ-Α»

Εισαγωγή

Η παρούσα εργασία έχει ως αντικείμενο τη βιβλιογραφική ανασκόπηση για το ψυχομετρικό εργαλείο ΤΕΣΤ-Α. Πρόκειται για ένα ψυχομετρικό τεστ το οποίο έχει σκοπό την αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας μαθητών των τάξεων Γ Δημοτικού έως και Γ Γυμνασίου.

Επέλεξα να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο τεστ διότι αποτελεί Ελληνική προσπάθεια, ένα από τα 12 τεστ τα οποία αναπτύχθηκαν από το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με πανεπιστήμια και άλλους φορείς στο πλαίσιο του έργου «Κατασκευή και στάθμιση 12 διερευνητικών-ανιχνευτικών εργαλείων (κριτηρίων) των Μαθησιακών Δυσκολιών». Αυτό σημαίνει ότι είναι κατασκευασμένο με κύριο γνώμονα την ελληνική πραγματικότητα και συνθήκες εκπαίδευσης. Είναι ένα τεστ το οποίο αναφέρεται στο κρίσιμο και εξαιρετικά δύσκολο και σημαντικό τομέας των μαθησιακών δυσκολιών, και ειδικά των δυσκολιών στην ανάγνωση. Ένας τομέας πρωταρχικός για όλα τα παιδιά-μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς όπου απαιτείται συνεχής και εις βάθος έρευνα και ειδικά στην Ελλάδα όπου τα ποσοστά δυσλεξίας είναι υψηλά.

Επιπλέον, το συγκεκριμένο τεστ επιλέχθηκε λόγω του ότι η εγκυρότητα και η αξιοπιστία του είναι αρκετά υψηλές και έχει βρεθεί ότι είναι πολύ σταθερό σε βάθος χρόνου. Δυστυχώς, τόσο για το συγκεκριμένο όσο και για άλλα εργαλεία, κατασκευασμένα στην Ελλάδα και όχι μεταφρασμένα και προσαρμοσμένα από το εξωτερικό, η βιβλιογραφία ήταν ελλιπείς. Είναι γεγονός ότι δεν κατασκευάζονται ψυχομετρικά εργαλεία στην χωρά μας αλλά προτιμώνται τα ήδη υπάρχοντα. Αυτό όμως, όπως θα δούμε στη συνέχεια έχει κάποια θέματα.

Βιβλιογραφική ανασκόπηση

Ψυχομετρία

Η ψυχομετρία είναι ο κλάδος εκείνος της ψυχολογίας ο οποίος εξετάζει την πνευματική και ψυχολογική κατάσταση ενός ατόμου μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες και δοκιμασίες. (Κουλάκογλου, 2012, p. 21). Η ψυχολογική κατάσταση του ατόμου αξιολογείται μέσω σύνθετων διαδικασιών με σκοπό να εξαχθούν συμπεράσματα για το σύνολο της ψυχικής υγείας του ατόμου, για ποικίλες και ιδιαίτερες ιδιότητες καθώς και ξεχωριστές ικανότητες. Περιλαμβάνει ένα πλήθος έργων όπως συμπλήρωση ερωτηματολογίων, τεστ νοητικής κατάστασης και νοημοσύνης, νευροψυχολογικά εργαλεία τα οποία συνδυάζουν τις νευροεπιστήμες με την ψυχολογία, παρατήρηση της συμπεριφοράς του ατόμου είτε άμεσα είτε έμμεσα, συνεντεύξεις, κλίμακες ενδιαφερόντων, συλλογή, έλεγχος και αξιοποίηση οικογενειακού και ατομικού ιστορικού, αξιολόγηση κοινωνικού, οικονομικού, πολιτισμικού περιβάλλοντος, καθώς και καθορισμό των στόχων της αξιολόγησης. Η αξιολόγηση μπορεί να γίνεται στο οικογενειακό, σχολικό ή εργασιακό περιβάλλον, ατομικά ή ομαδικά. (Κουλάκογλου, 2012, pp. 137-138). Ακόμη, μπορεί να γίνεται ελεγχόμενα σε κλινικό περιβάλλον με σκοπό τον καθορισμό σχεδίου θεραπευτικής παρέμβασης. Σε συνδυασμό με νευροψυχολογικές εξετάσεις αναγνωρίζονται, εντοπίζονται και εκτιμώνται διάφορες εγκεφαλικές βλάβες και δυσλειτουργίες, Αξιολογούνται ασθενείς με παθήσεις όπως σχιζοφρένεια κτλ. αλλά και εκτιμάται η χορήγηση φαρμάκων. (Κουλάκογλου, 2012, pp. 320-321).

Ψυχομετρικά εργαλεία

Τα ψυχομετρικά εργαλεία και ειδικότερα τα ψυχομετρικά τεστ είναι πολύ βασικά στην επιστήμη της ψυχολογίας και στην εκπαίδευση. Η μέτρηση και η αξιολόγηση έχουν ως σκοπό την κατανόηση και την επίλυση των προβλημάτων των ανθρώπων. Τα ψυχομετρικά εργαλεία για να χρησιμοποιηθούν πρέπει να χαρακτηρίζονται από εγκυρότητα και αξιοπιστία. Η εγκυρότητα εγγυάται ότι το ψυχομετρικό τεστ μετρά αυτό για το οποίο κατασκευάστηκε ενώ η αξιοπιστία του εγγυάται ότι σε βάθος χρόνου για το ίδιο άτομο, κάτω από τις ίδιες συνθήκες, τα αποτελέσματα θα είναι τα ίδια. Η εγκυρότητα και η αξιοπιστία των τεστ μετρούνται με διάφορες μεθόδους όπως παρακάτω:

Μέτρηση αξιοπιστίας:

1. Επαναληπτικών μετρήσεων

2. Ενναλακτικών τύπων

3. Ημίκλαστων

4. Εσωτερικής συνοχής – συνάφειας

5. Μετρήσεων ιδίου ή διαφορετικών παρατηρητή / παρατηρητών

Η εγκυρότητα ενός τεστ μετράται με:

1. Την εγκυρότητα περιεχομένου

2. Εγκυρότητα κριτηρίου (Συντρέχουσα και προβλεπτική εγκυρότητα)

3. Εγκυρότητα εννοιολογικής κατασκευής ή δομική εγκυρότητα. (παραγοντική εγκυρότητα, μέθοδος γνωστών ομάδων, συγκλίνουσα και αποκλίνουσα) (Ουζούνη, Χ., Νακάκης, Κ. 2011)

Εισαγωγή στο ΤΕΣΤ-α

Το Τεστ-Α πρόκειται για ένα τεστ ανάγνωσης το οποίο έχει σκοπό την αξιολόγηση της αναγνωστικής ικανότητας των μαθητών των τεσσάρων τελευταίων τάξεων του Δημοτικού σχολείου (Γ έως και ΣΤ τάξη) καθώς και των μαθητών όλων των τάξεων του Γυμνασίου (Α έως και Γ Γυμνασίου). Η ηλικιακή ομάδα στην οποία απευθύνεται είναι μαθητές από 8 έως 15 ετών. Κατασκευάστηκε από τους Σ. Παντελιάδου και Φ. Αντωνίου και είναι ένα από τα 12 ψυχομετρικά εργαλεία τα οποία αναπτύχθηκαν από το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με πανεπιστήμια και άλλους φορείς στο πλαίσιο του έργου «Κατασκευή και στάθμιση 12 διερευνητικών-ανιχνευτικών εργαλείων (κριτηρίων) των Μαθησιακών Δυσκολιών». Αυτό σημαίνει ότι είναι κατασκευασμένο με κύριο γνώμονα την ελληνική σχολική πραγματικότητα και τις συνθήκες εκπαίδευσης τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας. (Σταλίκας, Α. et al., 2012, pp. 892-893).

Το ΤΕΣΤ-Α αποτελείται από μια σειρά σταθμισμένων δοκιμασιών που εξετάζουν σφαιρικά την αναγνωστική ικανότητα του μαθητή σε 4 άξονες (Μαθησιακές Δυσκολίες, Εργαλείο 8ο) :

α. Αποκωδικοποίηση

β. Ευχέρεια

γ. Μορφολογία-Σύνταξη και

δ. Κατανόηση

Ακόμη, παρέχει τις εξής δυνατότητες:

α. Αξιολόγηση του μαθητή συγκριτικά με το μέσο όρο (Μ.Ο.) της τάξης

β. Ανίχνευση μαθητών με σοβαρές αναγνωστικές δυσκολίες

γ. Συμμετοχή εκπαιδευτικών στην ανίχνευση των Μαθησιακών Δυσκολιών

δ. Ορθολογική και τεκμηριωμένη σύνταξη του εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος

ε. Ερευνητική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων.

Το Τεστ-Α αποτελείται από τα εξής εγχειρίδια: Περιγραφή, Οδηγός εξεταστή, Παρουσίαση υλικού, Φυλλάδια εξέτασης. (Μαθησιακές Δυσκολίες, Εργαλείο 8ο).

Περιγραφή ασκήσεων

Το ΤΕΣΤ-Α αποτελείται από 10 δοκιμασίες - ασκήσεις οι οποίες απαντώνται αποκλειστικά προφορικά. Η αναγνωστική ικανότητα του μαθητή εξετάζεται όπως είπαμε παραπάνω, σε 4 άξονες. Η δεξιότητα της αποκωδικοποίησης λέξεων μεταξύ ασήμων (λέξεων χωρίς σημασία, ψευδολέξεων) και πραγματικών, εξετάζεται στις ασκήσεις 1 έως και 3. Η δεξιότητα της αναγνωστικής ευχέρειας εξετάζεται στην άσκηση 4. Η δεξιότητα της μορφολογίας και σύνταξης εξετάζεται στις ασκήσεις 5 έως και 8 με δοκιμασίες σύνθεσης προτάσεων αλλά και συμπλήρωσης προτάσεων με τις σωστές λέξεις στους σωστούς χρόνου, πτώσεις κτλ. Τέλος, η δεξιότητα της κατανόησης κειμένου εξετάζεται στις ασκήσεις 9 και 10. (Σταλίκας, Α. et al., 2012, pp. 892-893), (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 2). Ακολουθεί σύντομη περιγραφή της κάθε άσκησης:

Άσκηση 1: Ο μαθητής διαβάζει λέξεις χωρίς σημασία (άσημες) με χρήση φωνολογικής στρατηγικής. Ο αξιολογητής σημειώνει αυτές που αναγνώσθηκαν με ή χωρίς λάθος και ανάλογα βαθμολογεί. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 15), (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 3), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 1)

Άσκηση 2: Ο μαθητής διαβάζει πραγματικές λέξεις με χρήση φωνολογικής στρατηγικής. Ο αξιολογητής σημειώνει αυτές που αναγνώσθηκαν με ή χωρίς λάθος και ανάλογα βαθμολογεί. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 18), (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 4), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 4)

Άσκηση 3: Ο μαθητής διαβάζει σιωπηρά λέξεις σε στήλες, τόσο άσημες όσο και πραγματικές για να αξιολογηθεί το κατά πόσο μπορεί να διακρίνει τις μεν από τι δε. Ο αξιολογητής δε διορθώνει, ούτε βοηθά κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Στο τέλος βαθμολογεί ανάλογα. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 22) , (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 6), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 9)

Άσκηση 4: Στην άσκηση αυτή αξιολογείται η δεξιότητα της αναγνωστικής ευχέρειας. Ο μαθητής διαβάζει ένα κείμενο και ο αξιολογητής χρονομετρά ένα λεπτό. Στη συγκεκριμένη άσκηση ο αξιολογητής μπορεί να παρέμβει, να συμπληρώσει, να διαβάσει λέξεις που δεν μπορεί ο μαθητής να διαβάσει κτλ. Με το πέρας της άσκησης, καταγράφονται το σύνολο των λέξεων του κειμένου που διαβάσθηκαν, το πλήθος των λάθος λέξεων, των λέξεων που παραλείφθηκαν ή διαβάστηκαν από τον αξιολογητή και αναλόγως βαθμολογείται. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 25), (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 7), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 12)

Άσκηση 5: Ο μαθητής καλείται να διαβάσει σιωπηρά ή δυνατά προτάσεις και εν συνεχεία να τις ξαναδιαβάσει δυνατά συμπληρώνοντας τα όποια κενά της πρότασης με τις σωστές λέξεις. Η άσκηση αυτή αξιολογεί την ικανότητα του μαθητή στο σχηματισμό ρηματικών τύπων σε όλα τα πρόσωπα, εγκλίσεις και χρόνους. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 28) , (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 9), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 14)

Άσκηση 6: Στην άσκηση αυτή αξιολογείται η δεξιότητα στην παραγωγή σύνθετων λέξεων καθώς και ο χειρισμός μορφολογικών στοιχείων της γλώσσας. Δηλαδή η ικανότητα χρήσης του σωστού αριθμού, πτώσης ονομάτων, προσώπου, χρόνου και έγκλισης ρημάτων. Ο μαθητής, όπως και στην προηγούμενη άσκηση, καλείται να διαβάσει σιωπηρά ή δυνατά προτάσεις και εν συνεχεία να τις ξαναδιαβάσει δυνατά συμπληρώνοντας τα όποια κενά της πρότασης με τις σωστές λέξεις. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 30) , (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 10), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 17)

Άσκηση 7: Η άσκηση αυτή αξιολογεί τη δυνατότητα του μαθητή στη σύνθεση και σύνταξη προτάσεων. Ο μαθητής πρέπει να διαβάσει λέξεις που βρίσκονται σε τυχαία σειρά και να συντάξει τη σωστή πρόταση. Για κάθε πρόταση παρατίθεται βοηθητική εικόνα που αναπαριστά το νόημα της πρότασης. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 31), (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 11), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 20)

Άσκηση 8: Όπως και στην προηγούμενη άσκηση, έτσι και εδώ, αξιολογείται η δυνατότητα του μαθητή στη σύνθεση και σύνταξη προτάσεων. Ο μαθητής πρέπει να διαβάσει λέξεις που βρίσκονται σε τυχαία σειρά και να συντάξει τη σωστή πρόταση. (Στην άσκηση αυτή δεν παρατίθεται βοηθητική εικόνα). (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 33) , (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 12), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 23)

Άσκηση 9: Στην άσκηση αυτή αξιολογείται η δεξιότητα της αναγνώρισης προτάσεων που έχουν το ίδιο νόημα, που είναι δηλαδή σημασιολογικά ισοδύναμες. Ο μαθητής καλείται να διαβάσει τέσσερις πεντάδες από προτάσεις. Εν συνεχεία για κάθε μία από τις πεντάδες θα πρέπει να επιλέξει τις δύο εκείνες προτάσεις που έχουν την ίδια σημασία. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 34), (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 13), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 25)

Άσκηση 10: Η τελευταία άσκηση του ΤΕΣΤ-Α αξιολογεί τη δεξιότητα της κατανόησης κειμένου. Η άσκηση περιλαμβάνει την ανάγνωση τριών διαφορετικών κειμένων. Για κάθε κείμενο υπάρχουν επτά ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών με τέσσερις πιθανές επιλογές η καθεμιά. Ο μαθητής καλείται να επιλέξει από κάθε ερώτηση τη μία σωστή απάντηση. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων, p. 36), (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης, p. 15), (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση υλικού, p. 29)

Συνθήκες χορήγησης του τεστ

Το ΤΕΣΤ-Α μπορεί να χορηγηθεί είτε από ψυχολόγο είτε από ειδικό εκπαιδευτικό. Σε κάθε περίπτωση ο αξιολογητής θα πρέπει να έχει εκπαιδευτεί στο εν λόγω τεστ και να έχει εμπειρία στην αξιολόγηση της ικανότητας ανάγνωσης μαθητών. Τα απαιτούμενα εργαλεία για τη χορήγηση του τεστ είναι το ίδιο το τεστ, το φυλλάδιο και ο οδηγός εξέτασης και ένα χρονόμετρο. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Εισαγωγικά., pp 8 – 9). Ο αξιολογητής θα πρέπει να έχει μελετήσει τα εγχειρίδια έτσι ώστε να καθοδηγήσει σωστά το μαθητή στην εκτέλεση των δοκιμασιών αλλά και να παρέμβει όπου και όποτε απαιτείται. Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον φιλικό και ευχάριστο για το μαθητή έτσι ώστε να μπορεί να μεγιστοποιηθεί η απόδοση και να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα μειωμένης απόδοσης λόγω περιβαλλοντικών συνθηκών, άγχους, κόπωσης. Έτσι ο αξιολογητής θα πρέπει να φροντίσει η χορήγηση του τεστ να γίνει σε ήρεμο, ευάερο και ευήλιο χώρο, χωρίς περισπασμούς. Επιπλέον, θα πρέπει να φροντίσει η προσωπική του στάση να είναι συνεργατική, διευκολυντική και φιλική.

Χορήγηση του τεστ

Πριν τη χορήγηση του τεστ συμπληρώνονται όλα τα στοιχεία του μαθητή, του αξιολογητή κτλ. Εν συνεχεία ο αξιολογητής ενημερώνει το μαθητή ότι το εν λόγω τεστ δεν θα επηρεάσει τη βαθμολογία του, και ότι δεν αποτελεί κριτήριο σχολικής επίδοσης. Εν συνεχεία παρουσιάζεται κάθε δοκιμασία χωριστά με τη χρήση των ειδικών καρτελών (ΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση Υλικού. pp. 1-38) που παρέχονται. Ο μαθητής απαντά αποκλειστικά προφορικά σε όλες τις δοκιμασίες και ο αξιολογητής σημειώνει ανάλογα στο φυλλάδιο εξέτασης που παρέχεται τις σωστές ή λάθος απαντήσεις. Το φυλλάδιο εξέτασης περιλαμβάνει τις σωστές απαντήσεις οι οποίες σημειώνονται με έντονα γράμματα. Επίσης παρέχονται οδηγίες για το πως θα πρέπει να αντιμετωπισθούν θέματα κατανόησης και τυχόν άλλες δυσκολίες ανά άσκηση. Στις καρτέλες που βλέπει ο μαθητής περιγράφονται:

1. Η εκφώνηση της άσκησης.

2. Η περιγραφή της αξιολογούμενης δεξιότητας,

3. Η απαιτούμενη διαδικασία που θα πρέπει ακολουθηθεί,

4. Ο χρόνος στον οποίο θα πρέπει να ολοκληρωθεί ή να απαντηθεί ή να αναγνωστεί κτλ. μια λέξη

5. Πιθανά Παραδείγματα

6. Κανόνες διακοπής της άσκησης.

Αν και δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός για την ολοκλήρωση του τεστ, καλό είναι να μην υπερβαίνει τα 30 λεπτά, ανάλογα με την ηλικία του μαθητή, τις συνθήκες χορήγησης, την ικανότητα του μαθητή και τις πιθανές δυσκολίες, τους περισπασμούς, τις διακοπές κτλ. οι οποίοι θα πρέπει να είναι ελάχιστοι. Το τεστ μπορεί να χορηγηθεί σε μια συνάντηση αλλά είναι πιθανό να πρέπει να διακοπεί και να συνεχισθεί εάν απαιτηθεί (πχ λόγω κόπωσης ή όταν δεν είναι συνεργάσιμος ο μαθητής) σε διαδοχικές συναντήσεις. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Εισαγωγικά., pp 8 – 11)

Τρόπος Βαθμολόγησης

Για να βαθμολογήσει το μαθητή, ο αξιολογητής θα πρέπει να ακολουθήσει συγκεκριμένα βήματα τόσο κατά τη διάρκεια χορήγησης του τεστ όσο και μετά. Έτσι:

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο αξιολογητής θα πρέπει να σημειώνει με ένα (1) την κάθε σωστή απάντηση και με μηδέν (0) την κάθε λανθασμένη. Μετά το πέρας της εξέτασης ο αξιολογητής:

1. Θα πρέπει να υπολογίσει και να καταχωρήσει στο φυλλάδιο εξέτασης την αναλυτική επίδοση του μαθητή σε κάθε άσκηση. (ΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης., p 2). Έτσι σημειώνονται το πλήθος των σωστών απαντήσεων για καθεμιά από αυτές.

2. Θα πρέπει στην περιοχή όπου συμπληρώνονται τα σύνολα πραγματικών τιμών, να καταχωρηθούν τα εξής:

α. το άθροισμα των ασκήσεων 1 έως και 3 για την αποκωδικοποίηση,

β. η τιμή της άσκησης 4 για την αναγνωστική ευχέρεια,

γ. το άθροισμα των ασκήσεων 5 έως και 8 για τη μορφολογία και σύνταξη και

δ. το άθροισμα των ασκήσεων 9 και 10 για την κατανόηση κειμένου

3. Εν συνεχεία στην περιοχή όπου συμπληρώνονται τα εκατοστημόρια θα πρέπει να καταχωρηθούν τα αντίστοιχα εκατοστημόρια που προκύπτουν για το μαθητή σύμφωνα με τους πίνακες αντιστοίχισης τυπικών βαθμών (εκατοστημορίων) και πραγματικών τιμών του παραρτήματος Ι του τεστ. Το παράρτημα Ι περιέχει πίνακες αντιστοίχισης για κάθε ένα από τους τέσσερις άξονες εξέτασης ανά τάξη και φύλο. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παράρτημα Ι, Πίνακες Τυπικών Βαθμών.)

4. Εν συνεχεία στην περιοχή όπου συμπληρώνονται οι ισοδύναμες τάξεις θα πρέπει να καταχωρηθούν οι αντίστοιχες τιμές που προκύπτουν για το μαθητή σύμφωνα με τους πίνακες αντιστοίχισης ισοδύναμων τάξεων και πραγματικών τιμών του παραρτήματος ΙΙ του τεστ. Το παράρτημα ΙΙ περιέχει πίνακες αντιστοίχισης για κάθε ένα από τους τέσσερις άξονες εξέτασης ανά φύλο. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παράρτημα ΙΙ, Πίνακες Ισοδυναμιών Τάξης.)

5. Εν συνεχεία ο αξιολογητής υπολογίζει το μέσο όρο των εκατοστημορίων και το καταχωρεί στην πρώτη σελίδα του φυλλαδίου εξέτασης στην περιοχή της συνολικής επίδοσης με την ένδειξη «μέσο ΕΚ»

6. Εν συνεχεία καταχωρεί και το «Δείκτη ΤΕΣΤ-Α» με την αντίστοιχη τιμή που προκύπτει για το μαθητή σύμφωνα με τους πίνακες αντιστοίχισης εκατοστημορίων και συνολικής επίδοσης του παραρτήματος ΙΙΙ του τεστ. Το παράρτημα ΙΙΙ περιέχει πίνακες αντιστοίχισης ανά εκατοστημόριο, τάξη και φύλο. (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παράρτημα ΙΙΙ, Πίνακες Δείκτη Τεστ-Α)

7. Τέλος σχεδιάζεται η γραφική παράσταση των αποτελεσμάτων της εξέτασης του μαθητή.

Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Για τη σωστή ερμηνεία των αποτελεσμάτων θα πρέπει ο αξιολογητής να γνωρίζει τη σημασία όλων των τιμών που καταχωρούνται στο φυλλάδιο εξέτασης, συνυπολογιζόμενων δεικτών κτλ. όπως παρακάτω (ΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Εισαγωγικά, pp. 12-14):

α. Πραγματικές τιμές: σύνολο σωστών απαντήσεων ανά δοκιμασία.

β. Τυπικοί βαθμοί – εκατοστημόρια: Έκφραση της θέσης του μαθητή σε σχέση με άλλους μαθητές ιδίας τάξης και φύλου. Εκφράζεται σε ποσοστό επι τοις εκατό.

γ. Τιμές ισοδύναμης τάξης: Εκφράζουν τη θέση του μαθητή ανάλογα με το μέσο όρο της τάξης. Η τιμή αυτή μπορεί να υποδεικνύει ότι ο μαθητής έχει επίδοση που ανήκει σε μεγαλύτερη ή μικρότερη τάξη από αυτήν που φοιτά και αναλόγως θα πρέπει να αξιολογηθεί.

δ. Δείκτης Τεστ-Α: Δείχνει τη θέση του μαθητή σε σχέση με τους υπόλοιπους μαθητές της ιδίας τάξης και φύλου. Εκφράζεται σε ποσοστό επι τοις εκατό/ο.. Έτσι, εάν ο μαθητής λάβει τελικά μια βαθμολογία στο τεστ-α (Δείκτη τεστ-α) 0,700 αυτό θα σημαίνει ότι η αναγνωστική του ικανότητα είναι μεγαλύτερη από την επίδοση του 70% των μαθητών της ιδίας τάξης και φύλου.

Στάθμιση, εγκυρότητα και αξιοπιστία του Τεστ-Α.

Στην στάθμιση του τεστ-Α συμμετείχαν 1405 μαθητές. Η επιλογή του δείγματος έγινε με βάση την περιοχή και το φύλο χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της συστηματικής διαστρωμάτωσης. Επιλέχθηκαν περίπου 200 μαθητές ανά τάξη με ηλικίες από 8 έως και 15 ετών. Οι μαθητές ήταν τόσο Έλληνες όσο και αλλοδαποί (97 μαθητές) με τον περιορισμό να φοιτούν από την Α’ δημοτικού σε ελληνικό σχολείο. Επίσης επιλέχθηκαν και 15 μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. (Σταλίκας, Α. et al., 2012, p. 892).

Η εγκυρότητα του τεστ αξιολογήθηκε με βάση το περιεχόμενο, την εννοιολογική κατασκευή, τη συγχρονική, διακρίνουσα και συγκλίνουσα εγκυρότητα καθώς και τη μεροληπτική ανάλυση οι οποίες ήταν όλες πολύ υψηλές. Η αξιοπιστία του τεστ αξιολογήθηκε αρκετά υψηλή ανά τάξη και φύλο μαθητή αλλά και σε βάθος χρόνου μιας και ο δείκτης Cronbach’s α ήταν 0,85. Επίσης με τη μέθοδο των επαναληπτικών μετρήσεων οι συντελεστές - δείκτες συνάφειας βρέθηκαν μεταξύ 0,74 και 0,87. (Σταλίκας, Α. et al., 2012, p. 892).

Συζήτηση – Συμπεράσματα

Στην Ελλάδα, για λόγους κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς, αλλά και επιστημονικούς ή και επαγγελματικούς , η κατασκευή ψυχομετρικών εργαλείων δεν ευνοείται. Από τη μια πλευρά η δυσκολία στην κατασκευή, από την άλλη πλευρά η μη συνειδητοποίηση του ότι η Ελλάδα διαφέρει στον πολιτισμό, στην ιδεολογία αλλά και στις οικονομικές πεποιθήσεις από τους άλλους λαούς και ειδικά από τους Αμερικάνους, δημιουργούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη ψυχομετρικών εργαλείων. (Σταλίκας, Α. et al., 2012, pp. 61). Ο τομέας της ψυχολογίας είναι σχετικά νέος και δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη η κουλτούρα εκείνη του επαγγελματισμού η οποία θα ευνοούσε την ανάπτυξη εγχώριων εργαλείων. Έτσι, προτιμάται η μετάφραση, τροποποίηση και χρήση εργαλείων που έχουν κατασκευαστεί σε άλλες χώρες.

Η κατασκευή του τεστ-α αποτελεί λοιπόν αξιόλογη προσπάθεια η οποία βεβαίως συντελέστηκε με την κρατική αρωγή μιας και αποτέλεσε μέρος ερευνητικού έργου χρηματοδοτούμενου από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) καθώς και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ). Σύμφωνα με τον (Πόρποδας, Κ. 2003) οι αναγνωστικές δυσκολίες δεν είναι ίδιες σε κάθε γλώσσα. Η ελληνική μάλιστα γλώσσα λόγω της φύσης της ορθογραφίας της, ευνοεί την εκμάθηση της, δίνοντας τη δυνατότητα σε όλους τους ελληνόφωνους μαθητές να μπορέσουν να μάθουν ανάγνωση. Αυτή η διαφοροποίηση σε σχέση με άλλες γλώσσες καθιστά ανακριβή τη χρήση συμπερασμάτων που προκύπτουν από έρευνες άλλων γλωσσών αλλά και αναδεικνύουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα της αναγνωστικής ευχέρειας των μαθητών στην ελληνική γλώσσα.

Είναι αξιόλογο να αναφέρουμε ότι η αναζήτηση στο διαδίκτυο για ελληνικά ψυχομετρικά εργαλεία και σχετικές έρευνες φέρνουν ελάχιστα αποτελέσματα.

Θα πρέπει να ερευνηθεί λοιπόν πως και γιατί μια γλώσσα η οποία ευνοεί την αναγνωστική ευχέρεια, καταλήγει να δυσκολεύει τους μαθητές ειδικά των πρώτων τάξεων του δημοτικού αλλά και αργότερα, και να εμφανίζονται ποσοστά μαθητών με προβλήματα στην ανάγνωση της τάξης του 5% έως και 17,5% του μαθητικού πληθυσμού. Ακόμη θα πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω γιατί μαθητές με φυσιολογική νοημοσύνη έχουν αναγνωστικές δυσκολίες, (συχνά αναφερόμενοι ως δυσλεξικοί, από τον όρο δυσλεξία που περιλαμβάνει δυσκολίες στην αναγνώριση, ορθογραφία και ανάγνωση των λέξεων). Επιπλέον θα πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί η δυσλεξία δεν είναι αποτέλεσμα άλλων παραγόντων όπως κοινωνικές, πολιτισμικές, οικονομικές δυσχέρειες, ανεπαρκή διδασκαλία, προβλήματα αισθητηριακών υποδοχέων κτλ. (Wilmshurst, L. 2011, pp. 408-415).

Επιπλέον, θα πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω το πως οι αντιληπτικές διαδικασίες επηρεάζουν τις γνωστικές διαδικασίες της ανάγνωσης. Η δυσλεξία έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται με τέτοιου είδους προβλήματα αφού κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης ενεργοποιούνται διαδικασίες διακεκομμένων οφθαλμικών προσηλώσεων κατά την πρόσβαση στις λέξεις αλλά και εγκεφαλικές διαδικασίες κατανόησης. (Sternberg, J. R. 2003, κεφάλαια 9 και 10).

Από όλα τα παραπάνω κρίνεται αναγκαία η έρευνα και η κατασκευή ψυχομετρικών εργαλείων όπως το ΤΕΣΤ-Α για την αξιολόγηση των αναγνωστικών δυσκολιών των μαθητών. Αρκεί να καταλάβουμε ότι η ανάγνωση εξυπηρετεί δυο πάρα πολύ και εξίσου σημαντικούς σκοπούς. Καταρχήν ως γνωστική διαδικασία της επεξεργασίας των πληροφοριών που διαβάζουμε, αποτελεί τον κυριότερο τρόπο μάθησης. Επιπλέον, αποτελεί αυτή καθαυτή αποτέλεσμα της γνωστικής διαδικασίας. Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα τροφοδοτεί, συντηρεί και προωθεί την ανάγνωση στη δεύτερη μορφή της, δηλαδή ως προϊόν, ως αποτέλεσμα και όχι ως εργαλείο μάθησης. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω, να αξιολογηθεί με κατασκευή αντίστοιχων ψυχομετρικών εργαλείων και να υποστηριχθεί ανάλογα και στο βαθμό που αναλογεί. (Πόρποδας, Κ. 2003, pp 40-41).

Θα πρέπει τέλος να αναλογιστούμε ότι η αναγνωστική ευχέρεια στο πλαίσιο της διαδικασίας της εκπαίδευσης με γνώμονα ότι αποτελεί όπως είπαμε το σημαντικότερο εργαλείο μάθησης, κατέχει εξέχουσα σημασία. Η κοινωνία της πληροφορίας όπως αποκαλείται η σύγχρονη κοινωνία στην οποία ζούμε, απαιτεί άτομα τα οποία χειρίζονται το δυνατόν καλύτερα τη γλώσσα τους, με μεταγνωστικές ικανότητες μάθησης, αυξάνοντας έτσι την ποσότητα της λαμβανόμενης πληροφορίας που μπορούν να επεξεργαστούν, αλλά και την ποιότητα αυτής της επεξεργασίας. (Παπαδάτος, 2010, pp. 299-300)

Αναφορές

Κουλάκογλου Κ. (2012). Ψυχομετρία και Ψυχολογική Αξιολόγηση (3η έκδοση). Εκδόσεις ΠατάκηΜαθησιακές Δυσκολίες, Εργαλείο 8ο. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: https://www.mathisiakes-dyskolies.gr/epistimoniko-thema/anihneysi-stathmismena-ergaleia-anihneysis/ergaleio-8o-entopismos-anagnostikonΟυζούνη, Χ, Νακάκης, Κ. (2011). Η αξιοπιστία και η εγκυρότητα των εργαλείων μέτρησης σε ποσοτικές μελέτες. Νοσηλευτική 2011, 50(2): 231-239. Τμήμα νοσηλευτικής ΤΕΙ Λαμίας.Παπαδάτος, Γ. (2010). Ψυχικές διαταραχές και μαθησιακές δυσκολίες παιδιών και εφήβων. Εκδόσεις Gutenberg. Πόρποδας, Κ. (2003). Διαγνωστική Αξιολόγηση και αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών στο δημοτικό σχολείο. Εκδόσεις ΕΠΕΑΚ 2000-2006Σταλίκας, Α. et al. (2012). Τα ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα. Εκδόσεις ΠεδίοΤΕΣΤ-Α, Σκοπός του τεστ. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-skopos.pdfΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Εισαγωγικά. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-odigos1.pdfΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Ασκήσεων. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-odigos2.pdfΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παραδείγματα Διαδικασίας Βαθμολόγησης. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-odigos3.pdfΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παράρτημα Ι, Πίνακες Τυπικών Βαθμών. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-odigos4.pdfΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παράρτημα ΙΙ, Πίνακες Ισοδυναμιών Τάξης. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-odigos5.pdfΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Παράρτημα ΙΙΙ, Πίνακες Δείκτη Τεστ-Α. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-odigos6.pdfΤΕΣΤ-Α, Παρουσίαση Υλικού. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-iliko.pdfΤΕΣΤ-Α, Φυλλάδιο Εξέτασης. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-filladio.pdfΤΕΣΤ-Α, Οδηγός εξεταστή, Εισαγωγικά 1, Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018 από: http://www.dyskolies.gr/files/ergaleia/8-odigos1.pdfSternberg, J. R. (2003). Γνωστική Ψυχολογία. Εκδόσεις ΔιάδρασηWilmshurst, L. (2011). Εξελικτική Ψυχοπαθολογία. Μια αναπτυξιακή προσέγγιση. Εκδόσεις Gutenberg.